Μανώλης Κασσώτης: Δωδεκανησιακή Νεολαία ΗΠΑ και αγώνας απελευθέρωσης

Rodiaki NewsRoom

Γράφει ο Μανώλης Κασσώτης
στο anamniseis.net

ΝΕΑ ΥΟΡΚΗ. Από το 1918 που τελείωσε ο Πρώτος Παγκόσμιος Πόλεμος και άρχισε η Διάσκεψη της Ειρήνης στη Γαλλία, άρχισαν οι προσπάθειες των Δωδεκανησίων της Αμερικής για την απελευθέρωση της Δωδεκανήσου, αλλά από το 1929 ως το 1934, λόγω της οικονομικής κρίσης που ενέσκηψε, ο αγώνας για τη Δωδεκάνησο στην Αμερική είχε σχεδόν νεκρωθεί.

Αρχές του 1934, ενώ τα πάντα ησύχαζαν, στον δημοσιογραφικό στίβο εμφανίζεται ο εκ Ρόδου καταγόμενος φοιτητής του Columbia University και αργότερα καθηγητής στο ίδιο Πανεπιστήμιο Μανώλης Αθανασιάδης. Με σειρά άρθρων στην «Ατλαντίδα» και στον «Εθνικό Κήρυκα» της Νέας Υόρκης κατόρθωσε να τεθούν τα θεμέλια μιας νέας οργάνωσης που ήταν αποφασισμένη να αγωνιστεί μέχρι την πραγματοποίηση του τελικού σκοπού. Σε προκαταρκτική σύσκεψη οι Μανώλης Αθανασιάδης, Νικόλαος Μανούσης και Δημήτρης Στρίκης συζήτησαν την ίδρυση Πανδωδεκανησιακής οργάνωσης και αποφάσισαν να καλέσουν τους Δωδεκανησιακούς παράγοντες σε συνεδρίαση στις 29 Μαρτίου.

Ατλαντίδα και Εθνικός Κήρυκας
Δύο μήνες πριν της 29ης Μαρτίου, η Ατλαντίδα δημοσίευσε σειρά άρθρων του Αθανασιάδη που απέβλεπαν στη σύμπτυξη των Δωδεκανησιακών οργανώσεων σε αυτοδύναμο οργανισμό για τη διαφώτιση της Αμερικανικής κοινής γνώμης στο Δωδεκανησιακό ζήτημα.

Σε προηγούμενη συνεργασία οι διευθυντές του Εθνικού Κήρυκα, Δημήτριος Καλλίμαχος, και της Ατλαντίδας, Βλαδίμηρος Κωνσταντινίδης, παρότρυναν τον Αθανασιάδη ν’ αναλάβει συντονισμένη δημοσιογραφική εκστρατεία για την ίδρυση εθνικής Δωδεκανησιακής οργάνωσης για τη συνεχή διαφώτιση μιας και η Ελληνική Κυβέρνηση δυσκολευόταν να το πράξει για διπλωματικούς λόγους.

Επειδή ο Καλλίμαχος ήταν φανατικός «Βενιζελικός» και ο Κωνσταντινίδης «Βασιλικός», ο Αθανασιάδης υπέδειξε τριμερή συνάντηση, όπου ο Καλλίμαχος, μεγαλόκαρδα, δέχθηκε πρόταση του Κωνσταντινίδη να διεξαχθεί η εκστρατεία μέσω της Ατλαντίδας, διότι οι Δωδεκανήσιοι είχαν την εντύπωση, ότι μόνο ο Βενιζέλος ενδιαφερόταν για τα νησιά.

Ο Αθανασιάδης υπέβαλε στον γενικό πρόξενο της Ελλάδας Νικόλαο Τσεπέρη προφορική έκθεση της συνομιλίας και των σχεδίων. Κατόπιν σχετικής αναφοράς στον πρεσβευτή Χαράλαμπο Σιμόπουλο, ο Τσεπέρης σύστησε στον Αθανασιάδη, στη δημοσιογραφική εκστρατεία και γενικά σε οποιαδήποτε άλλη εκδήλωση, να αποφευχθεί κάθε αναφορά στις Ελληνικές Αρχές για διπλωματικούς λόγους, ανεπίσημα όμως είχαν τη συμπαράστασή τους.

Δημοσιογραφική εκστρατεία
Το πρώτο άρθρο που δημοσιεύθηκε στις 16 Φεβρουαρίου, αναφερόταν στο ιστορικό της κατάληψης των νησιών, στο διάγγελμα του στρατηγού Αμέλιο και στις υποσχέσεις του. Κατέληγε με βασικό σκοπό τη συσπείρωση των Δωδεκανησιακών οργανώσεων σε Συνομοσπονδία με σκοπό την εκστρατεία συστηματικού αγώνα και διαφώτιση του κοινού στο Δωδεκανησιακό.

Το δεύτερο άρθρο, της 23ης Φεβρουαρίου, είχε συναισθηματικό χαρακτήρα. Όλοι οι Δωδεκανήσιοι νιώθουν τον ίδιο πόνο, έχουν την ίδια λαχτάρα, τις ίδιες σκέψεις για τη σκλαβωμένη τους πατρίδα. Μιλούσε για τον κίνδυνο του εξιταλισμού της Δωδεκανήσου και κατέληγε: «...το όνειρο θα σβήσει, οι ελπίδες θα χαθούν ενόσω αδρανούμε, ενόσω δεν προθυμοποιούμεθα να εξυπηρετήσουμε τον σκοπό μας ουσιαστικά και συστηματικά με έργα».

Το τρίτο άρθρο, της 27ης Φεβρουαρίου, εξέφραζε την ακράδαντη πίστη ότι μόνο με μια ισχυρή οργάνωση θα μπορούσαμε να ενεργήσουμε τελεσφόρα στη διεθνή κοινή γνώμη. Το τέταρτο άρθρο, της 4ης Μαρτίου, μιλούσε για την Ιταλική προπαγάνδα και έκανε έκκληση για μια εθνική οργάνωση.

Τα δύο τελευταία άρθρα, της 10ης και 16ης Μαρτίου εκφράζαν την πεποίθηση ότι οι Δωδεκανήσιοι μπορούσαν να δημιουργήσουν πανίσχυρη εθνική οργάνωση που θα ηγείτο του αγώνα για την απελευθέρωση των νησιών. Το τελευταίο άρθρο έλεγε: «αν μπορούν οι αδελφοί που ζουν στα νησιά υπό τον βαρύ ζυγό της σκλαβιάς να αψηφούν τις απειλές και να εκδηλώνουν την αγανάκτησή των, πώς μπορεί να νοηθεί ότι εμείς που ζούμε σε μια ελεύθερη χώρα αδρανούμε και αφήνουμε να πιστευτεί ότι η ελληνική μας ψυχή αρνείται να συμπονέσει και να βοηθήσει τους πάσχοντας αδελφούς μας;». Όπως είπε ο Καλλίμαχος: «Το σίδερο άρχισε να κοκκινίζει στη φωτιά. Σε λίγο θα ’ναι έτοιμο να φορμαριστεί. Χρειάζεται τον μάστορά του, τον σιδηρουργό – τη Δωδεκανησιακή οργάνωση».

Η πρώτη συνεδρίαση
Στη συνεδρίαση της 29ης Μαρτίου παρέστησαν: Δημήτρης Πολυχρονιάδης (Νίσυρος), Δημήτρης Στρίκης (Νίσυρος), Ιωάννης Οικονομίδης (Νίσυρος), Ιωάννης Κοριτσίδης (Νίσυρος), Νικόλαος Μανούσης (Κως), Νικήτας Χατζηνικήτας (Κως), Μιχαήλ Μακρής (Κάρπαθος), Νίκος Καπετανάκης (Κάρπαθος), Νικόλαος Ιωαννίδης (Ρόδος), Μανώλης Αθανασιάδης (Ρόδος), Σωτήρης Σωτηράκης (Καστελλόριζο), Γεώργιος Σκυλάς και Γεώργιος Περίδης.

Εκτός αυτών στις επόμενες συνεδριάσεις μεταξύ άλλων παρευρέθηκαν: Αθανάσιος Ξυνιδής (Σύμη), αδελφοί Νικόλαος και Δημήτριος Παναγιώτου (Κάρπαθος), Δημήτρης Παύλου (Ρόδος), Ευάγγελος Κωνσταντινίδης (Κως), Κώστας Πασαρής (Καστελλόριζο), Γεώργιος Κοντεμανώλης (Νίσυρος), Γεώργιος Καζαβής (Νίσυρος), Σταθάκος, Παναγίδης, Νικόλαος Διακανδρέας, Γεργατσούλης (Κάρπαθος) και Πολυχρόνης Παπαδάκης (Κάρπαθος).

Στη συνεδρίαση της 17ης Απριλίου έγινε η εκλογή του πρώτου ΔΣ της Δωδεκανησιακής Νεολαίας Αμερικής: Μανώλης Αθανασιάδης πρόεδρος, Μιχαήλ Μακρής και Νικήτας Χατζηνικήτας αντιπρόεδροι, Πολυχρόνης Παπαδάκης ταμίας, Δημήτρης Στρίκης γραμματέας και σύμβουλοι Νικόλαος Μανούσης, Δημήτρης Πολυχρονιάδης, Νικόλαος Ιωαννίδης, Γεώργιος Σκυλάς, Ιωάννης Κοριτσίδης, Γεώργιος Κοντεμανώλης, Νικόλαος Διακανδρέου και Ιωάννης Οικονομίδης. Την Ανωτάτη Εκτελεστική Επιτροπή αποτελούσαν οι Μανώλης Αθανασιάδης, Μιχαήλ Μακρής και Νικόλαος Μανούσης.

Σύμφωνα με το Καταστατικό: «Σκοπός της ΔΝΑ είναι η απελευθερωτική προπαγάνδα υπέρ της Δωδεκανήσου, δια της εκδόσεως μηνιαίου Δελτίου προς διαφώτιση του αμερικανικού κοινού, δια των δημοσιευμάτων στον Ελληνόφωνο και αμερικανικό Τύπο ή δια κάθε άλλου μέσου που ήθελε εγκρίνει η Διοικητική Επιτροπή». Ακολούθησε η εκλογή της πρώτης Διοικητικής Επιτροπής με την ακόλουθη σύνθεση: Νικήτας Χατζηνικήτας, Μανώλης Αθανασιάδης, Δημήτρης Στρίκης, Αθανάσιος Ξυνιδής, Ηλίας και Δημήτρης Πολυχρονιάδης με τον τελευταίο ως πρόεδρο. Εκτός των Δωδεκανησίων που έμεναν στη Νέα Υόρκη, με την Επιτροπή συνεργάζονταν και άλλοι Δωδεκανήσιοι που έμεναν στις Reading, Ephrata, Lancaster, Weirton, Martins Ferry, Steubenville, Canonsburg και σε άλλες πόλεις της Αμερικής.

Ο «Δωδεκανήσιος»
Τον Οκτώβριο του 1934 έκαμε την εμφάνισή του το μηνιαίο Δελτίο της ΔΝΑ ο «Δωδεκανήσιος», με τον ακόλουθο χαιρετισμό: «Κατερχόμενος ο «Δωδεκανήσιος»στην κονίστρα του Δωδεκανησιακού αγώνα, απευθύνει αδελφικό χαιρετισμό προς τους απανταχού αγωνιστές του Δωδεκανησιακού αγώνα.

Ελπίζει, ότι θα έχει παρά το πλευρό του όλους τους Δωδεκανησίους πατριώτες στις προσπάθειές του δια την ανατολή μιας καλλίτερης αύριο εις την δυστυχή πατρίδα μας και συμπαραστάτες όλους τους Πανέλληνες οι οποίοι πιστεύουν ότι η Δωδεκάνησος ήταν, είναι και πρέπει να παραμείνει Ελληνική».

Ο «Δωδεκανήσιος» εκδιδόταν Ελληνικά και Αγγλικά για μια δεκαετία, και κράτησε αταλάντευτη γραμμή και ουδέποτε μείωσε την μαχητικότητά του. Εξέθετε, επέκρινε, κατέκρινε και στιγμάτιζε τη φασιστική πολιτική και αδιάλειπτα διακήρυττε την ελληνικότητα των νησιών.

Η ΔΝΑ διεύρυνε ακόμη περισσότερο τη δράση της με Public relations και Lobbying. Με φυλλάδια στην αγγλική γλώσσα, επιστολές, υπομνήματα και προσωπικές επαφές κατόρθωσε να δημιουργήσει φιλοδωδεκανησιακό ρεύμα ανάμεσα στο αμερικανικό κοινό και ιδιαίτερα στο Κογκρέσο. Φιλοδωδεκανήσιοι Αμερικανοί διανοούμενοι και πολιτικοί δημοσίευσαν άρθρα ή πραγματοποιούσαν ραδιοφωνικές ομιλίες, υποστηρίζοντας την αδιαπραγμάτευτη ελληνικότητα των νησιών και την ανάγκη ένωσής τους με την Ελλάδα.

Το συλλαλητήριο
Στις 3 Φεβρουαρίου 1935 η ΔΝΑ οργάνωσε στο Palm Gardens της Νέας Υόρκης ογκώδες συλλαλητήριο με τη συνεργασία πολλών ελληνοαμερικανικών, αλλά και δεκάδων ξένων αντιφασιστικών οργανώσεων, καθώς και τη συμμετοχή διακεκριμένων Αμερικανών διανοουμένων.

Ο αμερικανικός Τύπος ασχολήθηκε με το συλλαλητήριο και έδωσε μεγάλη δημοσιότητα στις αγριότητες των φασιστών στα Δωδεκάνησα. Στο συλλαλητήριο, που πήραν μέρος πάνω από 5.000 άτομα, υιοθετήθηκε ψήφισμα που τόνιζε την ελληνικότητα της Δωδεκανήσου και προέβαλλε το αίτημα της απελευθέρωσης των νησιών. Αντίγραφο του ψηφίσματος στάλθηκε στο Κογκρέσο, στην Κοινωνία των Εθνών, στους ηγέτες Αμερικής, Αγγλίας, Γαλλίας και Ρωσίας και στις εφημερίδες.

Η μεγαλύτερη σ’ αντίκτυπο εκδήλωση της ΔΝΑ οργανώθηκε την 30η Νοεμβρίου 1940 στο ξενοδοχείο Great Northern Hotel της Νέας Υόρκης, με την ηθική συμπαράσταση ελληνοαμερικανών, αμερικανικών και αντιφασιστικών οργανώσεων, καθώς και την υλική και ηθική συμβολή των Κασίων εφοπλιστών Μανώλη Κουλουκουντή, Αντώνη Παπαδάκη και Νικολάου Μαυρή.

Στη συνεστίαση προσήλθαν 600 Δωδεκανήσιοι, άλλοι ομογενείς και αρκετοί προσκεκλημένοι, μεταξύ των οποίων βουλευτές, γερουσιαστές, καθηγητές πανεπιστημίων και άλλοι διανοούμενοι. Επίσης παραυρέθηκαν εκπρόσωποι Γαλλικών, Τσεχοσλοβακικών, Ιταλικών, Πολωνικών και άλλων αντιφασιστικών οργανώσεων.

Η Δωδεκανησιακή Νεολαία Αμερικής συνέβαλε αποφασιστικά στην ίδρυση του Εθνικού Δωδεκανησιακού Συμβουλίου Αμερικής, με το οποίο συνεργάστηκε στενά, ιδιαίτερα μέσω του δελτίου «Δωδεκανήσιος», και συντόνισε την δράση της με το ΕΔΣΑ μέχρι την απελευθέρωση και ενσωμάτωση της Δωδεκανήσου στην Ελλάδα.

Επειδή η ΔΝΑ ιδρύθηκε με μοναδικό σκοπό, την απελευθέρωση της Δωδεκανήσου και την ενσωμάτωσή της στην Ελλάδα, το λάβαρό της ήταν μαύρο που συμβόλιζε τη σκλαβιά των νησιών. Έτσι, μετά την απελευθέρωση και την ενσωμάτωση, οι τότε διοικούντες έκριναν ότι έπρεπε να υποσταλεί το μαύρο λάβαρο και η οργάνωση με τους αγώνες και τη δράση της, να περάσει στην ιστορία, η οποία –στο μέλλον- θα της απέδιδε τα εύσημα που της αναλογούσαν. Μαζί με τις Δωδεκανησιακές Νεολαίες Αθηνών και Αιγύπτου έμειναν γνωστές ως τα «Τρία Άλφα»: Αθηνών, Αιγύπτου, Αμερικής.

Αναδιοργάνωση
Το 1972, μετά την αναδιοργάνωση της Δωδεκανησιακής Ομοσπονδίας, «ξεφύτρωσε» και επανιδρύθηκε η Δωδεκανησιακή Νεολαία Αμερικής, η οποία συνεργάζεται με την Ομοσπονδία και ασχολείται με πολιτιστικά και εθνικά θέματα και αποτελεί το «φυτώριο» των αυριανών στελεχών της Ομοσπονδίας και όλων των Δωδεκανησιακών συλλόγων.