Αθανάσιος Βυρίνης: Στην αντιμετώπιση της βίας, η πιο τρανή νίκη είναι η νίκη του εαυτού μας!

Rodiaki NewsRoom

Τελευταίως, αυξάνονται ραγδαία (46% το 2024) τα περιστατικά βίας στους ανήλικους. Καθημερινά στα δελτία ειδήσεων (υπερ)προβάλλονται κρούσματα πρωτόγνωρης βιαιότητας, κυρίως μεταξύ μαθητών σε όλη την Ελλάδα, μέσα ή έξω από τα σχολεία.
Βία ασύλληπτη και σε ποικιλία μορφών, η οποία μάλιστα μετακυλύει διαρκώς όλο και χαμηλότερα το όριο της ηλικίας, ενώ η συχνότητα των επεισοδίων που καταγράφονται και εξελίσσονται, φαίνεται να την καθιστούν σε κοινωνική επιδημία.

Την προηγούμενη Παρασκευή, σε όλα τα σχολεία έγιναν δράσεις για τον Αθλητισμό, που εκτός από τη σωματική υγεία, προάγει αξίες όπως τη Φιλία, το Σεβασμό στο συναθλητή-συνάνθρωπο, την αναγνώριση και την αποδοχή του διαφορετικού. Κι όμως σε αντιδιαστολή, νέοι (από 15 μόλις χρόνων) δείχνουν τα εχθρικά τους ένστικτα στο γήπεδο την Κυριακή, ως οπαδοί (προφανώς μιμούμενοι τους ενήλικες, ανάμεσα στους οποίους βρίσκονται ίσως και οι "περήφανοι" γονείς τους), βρίζοντας εν χορώ πολλές φορές τους "αντιπάλους" (βλέπε το super cup που διεξήχθη το προηγούμενο Σαββατοκύριακο στο νησί μας).

Οι αιτίες πολλές, αλλά σίγουρα η οικογένεια πρωταγωνιστεί στις περισσότερες περιπτώσεις. Οικογενειακές εστίες στις οποίες εκλείπει πιθανόν η συνοχή, η επαφή των μελών της, η επικοινωνία, η ενσυναίσθηση και κυριαρχεί στον αντίποδα η αποξένωση, η ατομικότητα και η αδιαφορία. Αναμφισβήτητα, οι βαθύτερες αιτίες πηγάζουν από τις έντονες κοινωνικές, οικονομικές, φυλετικές, ρατσιστικές ανισότητες, τα μνημόνια, τον εγκλεισμό, την προβολή μέσω Social Media, το αδιάκοπο κυνήγι ενός ιδεατού τρόπου ζωής, ακόμα και το θυμό για την ατιμωρησία και το έλλειμα δικαίου. Πολλά παιδιά βρίσκουν ως διέξοδο (ή εκτόνωση) πλήθος εικόνων, ταινιών, παιχνιδιών ακόμη και τραγουδιών με περίσσια βία την οποία προσλαμβάνουν εύπεπτα και σε αφθονία από το κινητό τους, έτσι απλά και ανεξέλεγκτα.

Όμως, το πλέον ανησυχητικό, κατά τη γνώμη μου, είναι ότι "καλλιεργείται" αργά και σταθερά η άποψη ότι το μέλλον θα είναι χειρότερο και αυτό δρα αποθαρρυντικά στους νέους, εξασθενώντας το ενδιαφέρον σπουδών, της επαγγελματικής και της οικογενειακής αποκατάστασης, καθώς και μιας ευημερούς εξέλιξης. Εμείς οι ενήλικες τουλάχιστον μεγαλώσαμε σε εποχές που κυριαρχούσε το όραμα ενός καλύτερου κόσμου, το πιστέψαμε και έτσι πορευτήκαμε. Δυστυχώς, τα παιδιά μας ακούνε γύρω τους συνεχώς, ακόμη κι από εμάς τους ίδιους τους γονείς τους, ότι δεν υπάρχει μέλλον στην πατρίδα μας και είναι καλύτερα να πάνε στο εξωτερικό... σε μια Ευρώπη μάλιστα που δεν είναι πλέον ρόδινη και περιχαρακώνεται διαρκώς, ενώ παράλληλα και ανησυχητικά διογκώνεται το ακροδεξιό της πρόσωπο.

Σίγουρα η αντιμετώπιση περιορισμού του φαινομένου της βίας, δεν γίνεται (μόνο) με αυστηρότερα κατασταλτικά μέτρα, παρά με μακροχρόνιες προληπτικές (και επεμβατικές όπου χρειάζεται) ενέργειες, στους κατάλληλους χρόνους. Συγκεκριμένα η καλλιέργεια και η παιδεία ξεκινάει από το σπίτι, από την οικογένεια, πάντοτε με το προσωπικό παράδειγμα των γονέων-ενηλίκων, την επαφή και το συνεχή διάλογο. Η συμπεριφορά του γονέα (στο σπίτι, στη/ο σύντροφό του, στο αυτοκίνητο, στους δημόσιους χώρους, στη δουλειά), αποτελεί το ισχυρότερο πρότυπο συμπεριφοράς για τα παιδιά από πολύ μικρή ηλικία. Επιπλέον, χρειάζεται να μιλάμε συνεχώς με τα παιδιά μας, ώστε να εδραιώνεται η αμοιβαία εμπιστοσύνη, για να προλαμβάνουμε απρόοπτες συμπεριφορές και καταστάσεις. Η συνέχεια στο Σχολείο με τη βοήθεια της εκπαίδευσης σε ένα μαθησιακό περιβάλλον, ομαλοποιεί την κοινωνικοποίηση του ατόμου και τη συνύπαρξη με την ομάδα, στο πλαίσιο του σεβασμού για τους άλλους, τους διαφορετικούς. Τη σκυτάλη παίρνει η κοινωνία και η Πολιτεία, η οποία οφείλει να λειτουργεί με ισόνομους κανόνες και ευκαιρίες για όλους. Με την αίσθηση της ασφάλειας, αλλά και της τιμωρίας όπου χρειάζεται, ως αποτροπή της αδικίας.

Εν κατακλείδι, επιβάλλεται να αλλάξουμε πρώτα εμείς οι ίδιοι και αυτό είναι πράγματι το δυσκολότερο! Χαρακτηριστικά τα λεγόμενα του Πλάτωνα:
“Η πιο τρανή νίκη είναι η νίκη του εαυτού μας”.

Αθανάσιος Βυρίνης
Εκπαιδευτικός