Αφιέρωμα: Οι Αιγαιοπελαγίτικοι αγώνες στίβου ως κομμάτι αθλητικής ιστορίας με εικόνες από το σπάνιο αρχείο της «Ροδιακής»

Rodiaki NewsRoom

Μια από τις σημαντικότερες αθλητικές διοργανώσεις στην Ελλάδα είναι αυτή των Αιγαιοπελαγίτικων αγώνων στίβου, αφού στη σύγχρονή μορφή τους πια, από το 1986, προσελκύουν το ενδιαφέρον αρκετού κόσμου, έχοντας και πολιτισμικό χαρακτήρα. Φέτος, οι αγώνες θα διεξαχθούν στη Λέρο το σαββατοκύριακο 12-13 Οκτωβρίου, μιας και η Ρόδος, όπως επίσης, η Κως δεν διαθέτουν δυστυχώς στάδια σε καλή κατάσταση για να φιλοξενήσουν μια τόσο σημαντική διοργάνωση.

Βεβαίως, το Στάδιο Ξηροκάμπου δεν είναι η πρώτη φορά που φιλοξενεί τους Αιγαιοπελαγίτικους, αφού στις 20-21 Οκτωβρίου του 2007 εγκαινιάστηκε με την ευκαιρία διεξαγωγής εκεί των αγώνων, με προσκεκλημένο μάλιστα τον Λούη Τσάτουμα που είχε πετύχει τότε το… απίστευτο 8,66 στο μήκος, παραμένοντας ακόμη και σήμερα πανελλήνιο ρεκόρ. Στο στάδιο της Λέρου έδωσε το «παρών» και ο πρόεδρος του ΣΕΓΑΣ, Βασίλης Σεβαστής, καθώς επίσης κι εκπρόσωποι του Κοινοβουλίου και της τοπικής αυτοδιοίκησης.

Με αφορμή τη διεξαγωγή των Αιγαιοπελαγίτικων ξανά στα Δωδεκάνησα με τη συμμετοχή 40 συλλόγων απ’ όλο το Αιγαίο, η «Ροδιακή» παρουσιάζει ένα αφιέρωμα-ιστορική αναδρομή στη διοργάνωση, παράλληλα με εικόνες από το σπάνιο αρχείο της.
Πολύτιμες οι πληροφορίες γι’ αυτό αντλήθηκαν από το σημαντικό βιβλίο-έρευνα του Δημήτρη Α. Μποντικούλη «Αιγαιοπελαγίτικοι αγώνες στίβου-Ο κλασικός αθλητισμός στο Αιγαίο από το 1895 ως τις αρχές του 21ου αιώνα».
Ως πρώτη εποχή των Αιγαιοπελαγίτικων αγώνων στίβου μπορεί να θεωρηθεί αυτή από το 1927 και μετά, όταν και πραγματοποιήθηκαν για πρώτη φορά στην Μυτιλήνη και συγκεκριμένα στο στάδιο του Παλλεσβιακού Γυμναστικού Συλλόγου από τις 22 έως τις 24 Ιουλίου.

Το «παρών» έδωσαν αθλητές από τη Λέσβο και τη Χίο ενώ τα σωματεία που βρέθηκαν εκεί πέραν του οικοδεσπότη Παλλεσβιακού ΓΣ που είχε τη μεγαλύτερη συμμετοχή, ήταν ο Παγχιακός και ο Εθνικός Καρδαμήλων, με έντονο το στοιχείο του συναγωνισμού.

Πέραν από τον στίβο, εκείνη τη χρονιά διοργανώθηκαν αγώνες βόλεϊ και κολύμβησης, όπως επίσης κάποια αγωνίσματα που έλαβαν μέρος στρατιώτες από τη Μυτιλήνη και τη Χίο, δείγμα του πόσο σημαντικός θεωρείτο και τότε ο αθλητισμός ειδικά για τις ένοπλες δυνάμεις της χώρας μας.

Το πλήθος των αθλητών και ο ενθουσιασμός που επικρατούσε με μια διοργάνωση σε μεγάλο βαθμό πρωτόγνωρη για τον πολύ κόσμο, έκανε τους αγώνες εκείνους να στεφθούν με πλήρη επιτυχία και να αποτελέσουν την αρχή για μια σειρά από τις εκδηλώσεις αυτές, οι οποίες άφησαν ανεξίτηλο το στίγμα τους στον κλασικό αθλητισμό και όχι μόνο της χώρας μας.
Τα αγωνίσματα που διεξήχθησαν τότε ήταν να παρακάτω: 110μ με εμπόδια, πένταθλο στρατιωτικών ταγμάτων, 800μ, 100μ, μήκος, δισκοβολία, επί κοντώ, διελκυστίνδα, 5000μ επί δημοσίας οδού, λιθοβολία και σκυταλοδρομία 4χ100.

Οι 2οι Αιγαιοπελαγίτικοι αγώνες ήταν να γίνουν το 1929 αλλά τα σωματεία από τη Χίο δεν θέλησαν να λάβουν μέρος, με τον καιρό να μην στέκεται σύμμαχος ούτε και γι’ αυτά από τη Σάμο, αφού λόγω των ισχυρών ανέμων δεν μπόρεσαν τα πλοία εκείνης της εποχής να δέσουν με ασφάλεια στο λιμάνι της Μυτιλήνης.

Έτσι, στους αγώνες εκείνους συμμετείχαν μόνο αθλητές από τον Παλλεσβιακό που αγωνίστηκαν μπροστά στο κοινό τους και σημείωσαν πάλι σημαντικές επιδόσεις, παρά το γεγονός ότι δεν υπήρχε έντονο το στοιχείο του συναγωνισμού.
Παρόλα αυτά ,χρειάστηκε να έρθει το 1936 για να πραγματοποιηθούν οι 2οι Αιγαιοπελαγίτικοι αγώνες, εκείνη τη φορά στη Χίο με οικοδεσπότη και διοργανωτή τον Παγχιακό ενώ και πάλι αγωνίστηκαν αθλητές από τη Λέσβο και τη Σάμο.
Εκτός από το σωματείο της Χίου ,εκεί ταξίδεψαν οι συμμετέχοντες από τον Λυκούργο Σάμου, τον Παλλεσβιακό και τον Άρη Μυτιλήνης, οι οποίοι προσέφεραν πάλι αξέχαστες στιγμές στους φίλους του αθλητισμού, που ήταν εκεί για να δουν από κοντά τις προσπάθειές τους.

Τα αγωνίσματα ήταν τα εξής: 100μ, 200μ, 400μ, 800μ, 1500μ, 5000μ, 10000μ, σκυταλοδρομία Αιγαίου, σκυταλοδρομία 4χ100, ύψος, μήκος, επί κοντώ ,τριπλούν, ακόντιο, ελληνική δισκοβολία, ελεύθερη δισκοβολία, σφαιροβολία και λιθοβολία.
Στις 14 και 15 Αυγούστου του 1938 ο Άρης Μυτιλήνης ανέλαβε την διοργάνωση των 3ων Αιγαιοπελαγίτικων αγώνων στίβου χωρίς να συμμετέχουν και πάλι τα σωματεία από τη Σάμο. Θα πρέπει όμως να σημειωθεί ότι τότε ήταν έντονη η παρουσία από αθλητές που ανήκαν στις στρατιωτικές δυνάμεις της Ελλάδας ενώ οι σύλλογοι που έλαβαν μέρος ήταν οι Έφηβος Χίου , Παλλεσβιακός και Άρης Μυτιλήνης.

Σημαντικό, στην εν λόγω διοργάνωση ήταν το γεγονός ότι για πρώτη φορά αγωνίστηκαν και αθλήτριες εγγεγραμμένες στον Άρη, πράγμα πρωτόγνωρο για εκείνη την εποχή, αν λάβει κανείς υπόψη του την θέση που είχαν τότε οι γυναίκες, ειδικά στις επαρχιακές κοινωνίες.

Το θλιβερό στη συνέχεια ήταν ότι οι σημαντικοί αυτοί αγώνες για το Αρχιπέλαγος δεν συνεχίστηκαν ίσως και λόγω του Β’’ Παγκοσμίου Πολέμου που ήταν καταστροφικός για την χώρα μας ενώ εμφανίστηκαν και πάλι το 1954.
Η Λέσβος και η Χίος ήταν τα νησιά που συνέχισαν να φιλοξενούν τις διοργανώσεις αυτές για πολλά χρόνια ακόμα , χωρίς να μπορούν να συμμετάσχουν αθλητές από τα Δωδεκάνησα και τις Κυκλάδες.

Οι 4οι Αιγαιοπελαγίτικοι αγώνες έγιναν στη Μυτιλήνη και πήραν μέρος αθλητές από Παλλεσβιακό, Άρη, Αχιλλέα Λέσβου, και Έφηβο Χίου, με τα αγωνίσματα που διεξήχθησαν να είναι τα ακόλουθα: 100μ, 200μ, 400μ, 800μ, 1500μ, 5000μ, 10000μ, 4χ100, σφαιροβολία και ύψος.

Το 1959 και συγκεκριμένα στις 13 και 14 Σεπτεμβρίου οι αγώνες έγιναν πάλι στη Μυτιλήνη με τη συμμετοχή και των γυναικών που αποτέλεσε μία από τις θετικές εξελίξεις για τον αθλητισμό όλης της χώρας γενικότερα, αφού πέραν απ’ αυτές του Άρη συμμετείχαν και από τον Παλλεσβιακό.

Οι σύλλογοι που τίμησαν με την παρουσία τους αγώνες ήταν οι Παλλεσβιακός, Άρης, Παγχιακος, Έφηβος Χίου και Αχιλλέας Λέσβου ενώ δύο χρόνια μετά όταν πραγματοποιήθηκαν οι 6οι Αιγαιοπελαγίτικοι αγώνες στη Μυτιλήνη, το παρών έδωσαν μόνο οι Παλλεσβιακός, Άρης και Κεραυνός.

Από το 1961 και μετά δεν έγινε κάτι το εξαιρετικό από πλευράς διοργανώσεων στο Αρχιπέλαγος ενώ ο ΣΕΓΑΣ προσπαθούσε με τη σειρά του να παρέχει όλα εκείνα τα κίνητρα για να πραγματοποιούνται διοργανώσεις έστω και σε τοπικό επίπεδο, οι οποίες θα ενίσχυαν περισσότερο τον κλασικό αθλητισμό στα νησιά.

Χρειαζόταν σίγουρα η οικονομική ενίσχυση για την μεταφορά των αθλητών στους διάφορους αγώνες τότε, όταν μάλιστα ακόμα και σήμερα ένα από τα μεγαλύτερα προβλήματα για τα σωματεία του Αιγαίου παραμένει το συγκοινωνιακό.

Το υπουργείο Αιγαίου μαζί με τον ΣΕΓΑΣ ανέλαβαν μια αξιέπαινη πρωτοβουλία το 1986 για την αναβίωση των Αιγαιοπελαγίτικων αγώνων στίβου, οι οποίοι διοργανωθήκαν στη Μυτιλήνη, παρουσία πολλών αθλητών και αθλητριών.
Οι αγώνες έδωσαν παράλληλα και το έναυσμα, έτσι ώστε να κατασκευαστούν σύγχρονα στάδια για να φιλοξενήσουν τόσο τους συμμετέχοντες, όσο και τους φιλάθλους που αγαπούν τον κλασικό αθλητισμό.

Όλα τα νησιά του Αιγαίου έχουν πλέον το δικαίωμα να λαμβάνουν ,μέρος και να χαίρονται αυτή την εξαιρετική διοργάνωση που χρηματοδοτείται από το υπουργείο, για να μπορούν να κυλούν όλα άψογα στο καθένα επίπεδο ξεχωριστά.

Το 1986 στη Μυτιλήνη αγωνίστηκαν αθλητές και αθλήτριες από Λέσβο, Χίο, Σάμο, Λήμνο, Ικαρία, Ρόδο, Κω, Κάλυμνο, Λέρο, Νάξο και Σύρο μαζί μ’ αυτούς από τις εθνικές ομάδες Ελλάδας και Κύπρου ,καθώς και της εθνικής ενόπλων, όπως είχε γίνει άλλωστε όταν ο θεσμός ήταν ακόμη σε πρώιμη μορφή. Από το 1986 μέχρι σήμερα έχουν γίνει είκοσι διοργανώσεις, όταν πήραν το σύγχρονο χαρακτήρα τους ενώ φιλοξενήθηκαν σε Λέσβο, Λήμνο, Χίο, Σάμο, Σύρο, Κω, Ρόδο, Κάλυμνο, Ικαρία, Νάξο, Μήλο, Άνδρο, Κάρπαθο.

Τα τελευταία χρόνια οι Αιγαιοπελαγίτικοι αγώνες στίβου έχουν εξαιρετικό ενδιαφέρον και λαμβάνουν μέρος σ’ αυτούς αθλητές και αθλήτριες για τις κατηγορίες παμπαίδων-παγκορασίδων Β’, παμπαίδων-παγκορασίδων Α’, παίδων-κορασίδων και Ανδρών-Γυναικών.

Διοργανώσεις:
1986: Μυτιλήνη
1987: Χίος
1988: Σύρος
1989: Ρόδος
1990: Κοντοπούλι Λήμνου
1991: Καρλόβασι Σάμου

1992: Νάξος
1993: Δεν διεξήχθησαν
1994: Κάλυμνος
1995: Μυτιλήνη
1996: Ικαρία

1997: Μήλος
1998: Κως
1999: Χίος
2000: Καλλονή Λέσβου
2001: Άνδρος
2002: Κάρπαθος
2003: Μύρινα Λήμνου

2004: Μυτιλήνη
2005: Καρλόβασι Σάμου
2006: Κως
2007: Λέρος
2008: Άνδρος
2009: Δεν διεξήχθησαν

2010: Ρόδος
2011: Μυτιλήνη
2012: Νάξος
2013: Χίος

2014: Κως
2015: Δεν έγιναν
2016: Καλλονή Λέσβου
2017 Μύκονος
2018: Κως

2019: Μυτιλήνη
2020: Δεν διεξήχθησαν λόγω πανδημίας
2021 Χίος
2022: Μύρινα Λήμνου
2023: Μήλος